Piet Leenders

Eén van de oprichters van de Onderlinge is Piet Leenders, muzikant en journalist.

Jarenlang heeft hij zich beziggehouden met het terrein van arbeidsverhoudingen, sociale zekerheid en de verzorgingsstaat voor bladen als NRC, De Groene Amsterdammer, Binnenlands Bestuur etc. Dat heeft geleid tot vele publicaties, waarin hij een verbinding maakte tussen het alledaagse leven van mensen, het systeem waarin zij functioneren en de mogelijkheden om het stuur over het eigen leven te (her)nemen. In 2006 won hij de Raden van Arbeidsprijs voor zijn publicaties, die voor een breed publiek toegankelijk zijn. Terecht, hij was een meester in het componeren van heldere stukken waarin geen woord teveel stond. Piet combineerde de grote abstracte of politieke thema’s, zoals de WAO, sociale zekerheid met de verhalen van mensen, onderzocht hoe die grote thema’s verbonden zijn met het leven van mensen. Het gaat bij de persoonlijke geschiedenissen niet om treurige verhalen van slachtoffers van systemen of van groot onrecht. Piet had een fijn oog voor de kracht van mensen, en benadrukte hun talent.

Piet werkte zelfstandig maar niet alleen. Sinds halverwege de jaren negentig hebben Piet en Ivo samengewerkt. Dat begon bij de voorbereiding op programma’s in debatcentrum De Balie en resulteerde in een reeks van gezamenlijke publicaties. Piet en Leni hebben meer dan dertig jaar samen het leven gedeeld, de laatste tien jaar ook meer en meer het werkzame leven. De oprichting van De Onderlinge bracht de lijnen bij elkaar. Voor Piet was dat een stap waarin hij de verbreding van zijn werkterrein zichtbaar kon maken: in de laatste jaren zei hij geregeld dat hij het idee had dat het journalistieke in zijn werk steeds minder belangrijk werd en dat hij meer een publicist en programmamaker aan het worden was.

Samenwerken met Piet betekende zoeken naar de kern van de zaak, naar nieuwe begrippen en verbanden, luisteren naar mensen en naar hun kracht om te dealen met problemen en om kansen te pakken, weerwoord te bieden aan onrechtvaardigheid en aan instituties die mensen vastzetten in regels. Het betekende ook werken met goed eten en drinken, geen stress voor deadlines en ruim baan voor humor. Het was een waar genoegen om dat met elkaar te delen.

Vanaf augustus 2008 wisten we dat Piet kanker had. Hij is daar op geheel eigen wijze mee omgegaan: het stuur zelf in handen, zoeken naar een evenwicht om te leven met kanker, werken aan een goede conditie en een actieve levenshouding. De laatste zeven maanden hebben we het leven en het werk gevierd. Hij bleef zijn prioriteiten zuiver stellen, zoals blijkt uit de brief die hij aan de leden van de Baliegroep schreef:

‘De situatie dwingt me mijn activiteiten drastisch te beperken en radicaal te kiezen voor de dingen die me zeer na aan het hart liggen. Dat geldt ook voor mijn werk. Het grootste deel van mijn activiteiten beëindig ik. Een belangrijke uitzondering is ons gezamenlijk project. Onze gesprekken en pogingen nieuwe inzichten te formuleren vertegenwoordigen voor mij de essentie van waar ik mij altijd in mijn journalistieke werk mee bezig heb gehouden. Daar wil ik dus graag zoveel mogelijk mee doorgaan en een bijdrage aan blijven leveren.’

Die bijdrage heeft hij tot drie weken voor zijn dood met verve geleverd. Op 1 april jl. is hij overleden.

Uit: DIGI-S, baanbrekend investeren Nieuwsbrief Start Foundation, April 2009

Op 1 april jongstleden overleed journalist Piet Leenders op 57-jarige leeftijd. Piet Leenders was een van de drijvende krachten achter de zogeheten baliegroep. Dit is een groep opiniemakers die probeert om ontwikkelingen op de arbeidsmarkt te vertalen in een rechtvaardiger en efficiëntere inrichting van de sociale zekerheid. Piet wilde per se dat Start Foundation zich aansloot bij deze club, omdat, in zijn ogen, wij de spreekbuis konden zijn voor de onderkant van de arbeidsmarkt. We leerden Piet kennen als een warme, betrokken en bescheiden vent, die als geen ander in staat was om snel tot de kern te komen. Hij schreef toegankelijke stukken, zonder franje, met grote kennis van zaken. We wisten dat Piet ernstig ziek was. Moedig droeg hij dat lot met zich mee. Tot het laatste moment bleef hij strijden voor een betere toekomst voor kwetsbare mensen in de samenleving. Een geestverwant en medestrijder is heengegaan. Wij wensen zijn familie en vrienden veel sterkte toe.

Uit: Sprank. Voor professionals in werk, inkomen en sociale vraagstukken. Divosa, mei 2009

Kracht van mensen

Piet is dood. Piet Leenders was een uitstekend en origineel publicist over de verzorgingsstaat, in het bijzonder over sociale zekerheid en sociale voorzieningen. Piet had kanker. Hij wist dat sinds augustus vorig jaar. In 2003 nam hij samen met zijn zielsmakker Ivo Kuipers het initiatief om een aantal vrij denkende mensen, deskundig op het terrein van de sociale zekerheid, bij elkaar te brengen. De bijeenkomsten waren in De Balie in Amsterdam. Onze groep heette al snel Balieclub. Stevige debatten voerden we over de sociale zekerheid als investeringsmogelijkheid voor mensen, over wat mensen nodig hebben aan bescherming en veiligheid, maar vooral ook aan mogelijkheden om zichzelf in allerlei levensfasen te blijven ontwikkelen. We hadden het over de wederkerigheid tussen overheid en burger en over de vraag wat zij van elkaar mogen verwachten.

En Piet voerde de pen. Als een maître de cuisine van topniveau maakte hij teksten van onze gedachten, discussies en ideeën. Met de zijne kruidde hij ze en maakte ze tot zeer leesbare, werkbare ensembles. En zo rijpte het Baliemanifest dat uiteindelijk in 2004 in verkorte versie in De Volkskrant verscheen. Maar met een manifest was Piet niet tevreden, en wij ook niet. Er was meer nodig om mensen hun kracht te laten (her)vinden, om mensen vrij te zetten ten opzichte van de structuren, systemen, wetten en regels. Nauwkeuriger geformuleerd: er was nog meer intellectuele arbeid te verrichten. Zodat mensen kunnen worden wie ze willen en kunnen zijn. Wij werkten aan een tweede manifest.

Piet schreef af en toe voor ons *Sprank. Verslagen van congressen. Piet deed mee om de Divosa-reactie voor te bereiden op de Suwi-evaluatie, de evaluatie van de WWB, hij schreef teksten voor ons over partnership publiek-privaat als het ging over reïntegratie en hij zette zijn krachtige en originele gedachten en opvattingen op papier ten behoeve van de Commissie-De Vries inzake de WSW. En zoals altijd speelden mensen een centrale rol in die verhalen. Hij beschreef wat mensen kunnen, wat mensen nodig hebben. En zoals altijd waren Piets verhalen gerelateerd aan het echte leven. Het leven zelf als werkruimte voor de uitvoering.

Piet stierf op 1 april. We namen met een prachtige, persoonlijke viering, een viering van het leven, afscheid van hem. De ziekte was uiteindelijk sterker dan de verdedigingslinie die hij vanuit zijn eigen kracht had opgeworpen. Hij laat een grote leegte achter voor zijn dierbaren en voor ons. Troost mag het zijn dat die leegte gevuld is door al zijn ideeën, toekomstverkenningen, verhalen over mensen en de echo van zijn zeer plezierige persoonlijkheid. Waar hij voor stond, daar gaan wij mee door. Binnenkort verschijnt ons tweede Baliemanifest. Een volgende stap in het denken over de kracht van mensen. De kracht van zijn ideeën als vrij mens moest in dit leven zijn meerdere erkennen in de dood. Zoals wij allen uiteindelijk. Voor hem, voor zijn dierbaren en voor ons kwam die van Piet te vroeg. Veel te vroeg. Wij blijven hem met vriendschap en respect herdenken. Dag Piet, je was een schat van een man.

Tof Thissen

Voorzitter Divosa